Twee oude kammen. Nooit weggooien! Nostalgie… Willem Bouman en Fred Lindeman. Van eigen cello’s.
Graag vertel ik je meer over een van de weinige dingen die we aan kunnen passen aan je cello.
Namelijk de kam. Want deze zit los.
Wist je dat? Wanneer jij je snaren losdraait met de sleutels, valt je kam om. Vaak wordt er onterecht gedacht dat een cello ‘niet goed speelt’ omdat de kam voor de betreffende cellist te hoog is.
Om mijn vioolbouwer te citeren; ‘Ik kan iedere kam zo maar ietsje lager maken, maar niet ietsje hoger.’ Er is marge toegestaan in de hoogte van de kam. De precieze hoogte binnen die marge is af te stellen op het niveau van de speler, en de wensen voor het geluid van de cello. Het kan daardoor zo zijn dat de kam ietsje te hoog is voor de bespeler, waardoor hij of zij iets harder moet werken met de linker vingers, maar dat is heel makkelijk aan te passen door de kam ietsje lager te laten maken. Op het moment zelf moet je daar doorheen proberen te kijken/ voelen, en vooral luisteren naar; welke cello vind ik het mooist klinken?
Wat doet de hoogte van de kam met het geluid van de cello?
De hoogte van de kam beïnvloedt de spanning van de snaren. Een hogere kam resulteert in meer spanning op de snaren, wat kan leiden tot een krachtiger geluid, maar het kan daardoor ook moeilijker zijn om te spelen, vooral voor beginners. De vingers dienen dan nog sterker te worden, je speelt nog niet geheel met je gewicht maar geeft wellicht veel tegendruk met de duim. Een lagere kam kan het spelen vergemakkelijken, maar kan het volume en de projectie van het geluid verminderen.
Je kent misschien mijn Ludwig cello, amberkleurige lak, welke ik verkoop in 4/4e en 7/8e maat? Deze cello is zowel een feestje voor beginnende cellisten als voor gevorderde cellisten, maar voor beide doelgroepen is er een andere ideale kam hoogte. Mijn vioolbouwer varieert daarom ook iets binnen de marge van toegestane kam hoogte opdat ik de verschillende doelgroepen kan bedienen. Hij maakt Ludwigs klaar met een wat hogere kam en een wat lagere kam. Door meerdere Ludwigs te proberen, voel jij het verschil en kies je wat je voorkeur heeft.
De duurdere cello’s hebben daarom over het algemeen een relatief hoger aangehouden kam omdat de bespeler wellicht verder gevorderd is, en daarom meer volume en toon projectie wenst. Het is een misverstand dat deze cello ‘niet goed zou zijn’ omdat de beginner er net wat harder op moet werken. De oplossing is binnen handbereik; de kam mag ietsje pietsje lager worden gemaakt, handwerk door mijn vioolbouwer.
Door de hoogte en vorm van de kam aan te passen, kan een cellist het instrument afstemmen op zijn of haar speelstijl en voorkeuren, evenals op de akoestische eigenschappen van de cello zelf. Dit benadrukt het belang van een goed afgestelde kam voor het bereiken van het beste geluid en speelbaarheid op de cello voor de bespeler.
De levensduur van je cellokam kan worden verlengd door deze in de gaten te houden; helt hij voor- of achterover? Trek hem voorzichtig (!) recht. En manoeuvreer dat deel waar de snaren lopen, trek niet zomaar aan de pootjes. Meestal proberen we de bovenkant van de kam iets de goede kant uit te trekken. Soms dien ik daarvoor de sleutels ietsje losser te draaien. Want je kunt je voorstellen dat er niet zomaar beweging in de kam te krijgen is omdat er zoveel spanning op de snaren staat. De ene kant van je kam is bol, de andere kant plat. Kijk goed welke kant bol en welke kant plat is, dit geeft je extra informatie over de al dan niet correcte positie van je kam en welke kant je hem uit dient te corrigeren. Laat het liefst je docent met je meekijken. Afhankelijk van welke kant je kam-top uit moet gaan, plaats ik de cello op mijn schoot met in de cello geshoven punt naar mijn buik. Echter: moet hij juist richting de toets getrokken worden, plaats ik de cello met ingeschoven punt voor mij, met de rug tegen mijn knieën. Zo kan ik het meeste gecontroleerde kracht uitoefenen.
Hier op de foto rechts een geval van ‘ernstig krom’, haast karikaturaal. Zie je dat hij aan de kant van het staartstuk, rechts plat was, en aan de kant van de toets bol? Aan de rechterkant zou hij in een hoek van 90 graden omhoog moeten wijzen. Tot aan de snaar toe.
Deze kam lijkt mij niet meer te redden; tijd voor een nieuwe. Je kam heeft vooral de neiging om krom te trekken wanneer je losgeschoten snaren hebt en deze met de sleutels op moet trekken. Hier na dien je altijd even naar je kam te kijken en hem ‘recht’ te trekken. Je kam kan ook krom geraken wanneer je cello valt.
Laat je docent meekijken en je helpen; die zal dat graag doen!
Wat ook kan gebeuren is dat de snaar te ver in de snaar groeven snijdt, zakt. De vioolbouwer of je docent kan dit verhelpen door er een stukje perkament onder te schuiven. In ernstige gevallen gaan we ermee naar de vioolbouwer. Mogelijk moet er een nieuwe kam op.
Wat kost een kam voor een cello?
Een kam snijden varieert in prijs. De kam zelf is in verschillende kwaliteiten in te kopen door de vioolbouwer. Denk tussen klantprijs € 15,00 en € 30,00. Het snijden, op maat maken, opdat de pootjes perfect op het bovenblad aansluiten en de juiste ronding van de kop, kost afhankelijk van de vioolbouwer € 75,00 tot € 180,00.
Daarnaast beïnvloedt de kam de positie van de snaren ten opzichte van de toets. Een goed afgestelde kam zorgt voor een optimale afstand tussen de snaren en de toets, waardoor het gemakkelijker wordt om zuiver te spelen en de juiste vingerzettingen te vinden.
De kam van een cello wordt traditioneel gemaakt van hardhout, zoals esdoorn. Het hout dat wordt gebruikt voor de kam moet van hoge kwaliteit zijn, vrij van gebreken en onregelmatigheden. Idealiter moet het hout goed gedroogd zijn om te voorkomen dat het kromtrekt of scheurt na verloop van tijd. Dit betekent meestal dat het hout enkele jaren gedroogd moet worden voordat het wordt gebruikt voor het maken van een kam.
De exacte leeftijd van het hout kan variëren, maar over het algemeen wordt oud, goed gerijpt hout verkozen boven vers gesneden hout. Daarom zit er op mijn Thompson cello nog altijd de oude kam van meneer Lindeman en geen nieuwe kam van jonger hout. Dit komt omdat oud hout meestal meer stabiel is en minder gevoelig voor veranderingen in vochtigheid en temperatuur, wat belangrijk is om de functionaliteit van de kam te behouden en te zorgen voor een goede werking van de cello.
Er zijn doorgaans twee soorten kammen: de Franse kam, en de Belgische kam.
De Franse kam is vaak een goede keuze voor helder klinkende cello’s. De Belgische kam heeft langere poten dan het Franse model en een compacter hart en bovenlichaam. De verminderde houtmassa boven het Belgische hart produceert een geluid dat helderder en opener is dan de Franse brug – en vaak luider, lees met meer projectie mogelijkheid. Maar de cello in kwestie dient een goede kwaliteit geluid te hebben om dat te projecteren. Het is daarom niet zo dat je op iedere cello meer projectie krijgt door er een Belgische kam op te maken en te plaatsen.
Ik hoop dat je het leuk vond om iets over de kam te lezen.
Nu weer lekker gaan spelen!
Hartelijke groet,
Scarlett
Scarlett
info@celloverkoop.nl | 06 - 1818 9005
Wellicht ook interessant voor je:
Het Strijkkwartet goes Candlelight 😉
Al meer dan 15! jaar geleden startte ik, Scarlett, Het Strijkkwartet, een strijkkwartet dat vooral lichte muziek speelt. Niet in de concertzaal in een concertserie maar overal. Niet voor een stil publiek maar temidden van blije mensen, taart en champagne; wij spelen...
Candlelight concert met mijn eigen strijkkwartet, kom je ook?
Komende zaterdag gebeurt er voor mij en drie collega’s van Het Strijkkwartet iets spannends!Het Strijkkwartet waarvan ik cellist ben gaat zaterdag 12 oktober de eerste twee van zes sfeervolle Candlelight concerten geven.‘Candlelight concerten’?Ja; je hebt er vast wel...
Christmas Extreme 2024
Hoera! Maandag begint de herfst! Ik heb hele mooie herinneringen aan de herfst. Een treinreis in de UK naar Hull om een vriendinnetje te verrassen op haar verjaardag. Zulke rode gele bomen als er op die route vanaf Londen stonden? Amazing! En Frankrijk in de herfst?...
