Cello Vibrato tips

Onlangs vroeg ik via Instagram kijkers om cello gerelateerde vragen, die ik dan in het Engels in een ‘reel’ wil plaatsen. Cello Engels is voor mij lastig, ik zeg om de haverklap ‘uuh’ en realiseer mij voortdurend dat ik niet het precieze woord weet. Oefenen dus!
Een reel duurt maximaal 60 seconden; ik dien dus snel en bondig te zijn in mijn antwoord en te voorkomen dat men meteen weg swiped. Insta is GE-NA-DE-LOOS hahaha. Oefenen dus!

Er gebeurde iets leuks.

Bij de reel over amplitude/uitslag van vibrato kwamen er appjes binnen van collega’s. Meiden uit mijn werkkring. Complimentjes. Over mijn toon, strijken, uitleg. Wow; dit was nog nooit ge-happened; Happy Me:)

Omdat ik daar zo blij van werd dacht ik; ik maak hier een video over in het Nederlands. Niet in 60 seconden gepropt.

En zoals dat dan gaat bij mij; die video wordt vast ellenlang want er zijn van ieder onderdeel van de vibrato techniek zoveel aspecten.

Ik probeer bondig te zijn in de video maar eerst wil ik je een hart onder de riem steken:

Vibrato.
Is.
Een.
Van.
De.
Moeilijkste.
Dingen.
Op.
Een.
Cello.

Ik weet dat vibrato voor mij de grootste uitdaging is geweest als cellist. Ik weet niet meer wanneer ik ermee begon, het te oefenen, toe te passen, maar ik weet nog wel dat ik het rampzalig vond rond 1995. Toen speelde ik ongeveer 6 jaar cello. Let wel; een jaar later kreeg ik mijn eerste baan en ik was al toegelaten tot het Nationaal Jeugd Orkest, ik kwam dus wel door audities heen maar mijn vibrato was niet goed. Zo simpel is het gewoon.

Misschien stel ik je daarmee gerust, daarom vertel ik dit alles. Om je te helpen en gerust te stellen want het is niet iets wat je even doet, vibreren en zelfs zonder kun je lekker spelen.

Mijn leraar, Ran Varon, kreeg mij niet uitgelegd hoe ik moest vibreren want hij had het nooit hoeven te leren. Hij kon er in ieder geval niets over vertellen hahahaha… Daar had ik niets aan.

Ik kan mij ook niet heugen dat er tijdens een zomercursus ooit een docent was die mij kon helpen met vibrato. Dit is een lange eenzame zoektocht geweest. Ook bij leerlingen zie ik vaak deze zoektocht terug; ik hoop dat ik jullie wel kan helpen.

Ik denk dat ik voor vibrato alleen iets heb gehad aan mijzelf en aan mijn leerlingen. Door er veel over te praten, na te denken,  leerlingen hun pols te schudden in plaats van hen zelf te laten schudden, door aan diens duim en bovenarm te trekken, welke je eigenlijk iets naar achteren wilt trekken, quasi achter je rug, opdat je kunt hangen in de snaar. Door hun pols te schudden opdat ik een ontspanning ‘shake’ maak terwijl zij proberen om een ontspannen arm op te hangen. Door hen te vragen bij mij mijn bovenarm te voelen en de ontspanning van de duim, ellenboog en arm. Door aan hun duimen te trekken; waren ze wel los? En hen mijn duim te laten voelen, hoe deze zich hield. En vooral ook in de eerste positie op de A snaar, voor mij de vervelendste positie voor vibrato, iets mijn linkerschouder naar achteren te draaien om fysiek ruimte te maken.

Het jammere van ongemak in de eerste positie op de A snaar in die jaren is dat je bijvoorbeeld het celloconcert van Dvorak kunt ‘shaken’.

Het thema start in de eerste positie A snaar.  Geen overtuigend vibrato, geen thema, geen Dvorak.

Maar ik focus mij liever op alles wat wel gelukt is om te tackelen i.p.v. wat niet gelukt is.

Het succesverhaal is zelfs dat ik nu mijzelf kan ontspannen door te vibreren. En nu ik er over nadenk is het grootste gemak zelfs gekomen na mijn eindexamen, omdat ik toen stopte met 4 à 5 uur studeren per dag. Toen ik minder ging vragen van mijn armen, kwam er een ontspanning in mijn vibrato.

Vibrato op de cello is moeilijk om verschillende redenen:

Ik speelde lang geleden kwartet met mijn collega uit het NedPho, altvioliste Suzanne. Zij is zo’n natuurtalent welke voor haar diploma al een baan had bij het NedPho. Haar vibrato klonk zo relaxed en natuurlijk; ik vroeg haar daarom iets als; ‘Hoe doe jij dat toch dat vibrato! Wat doe je dan met je hand en je arm?’ Ze trok haar wenkbrauwen op;

‘Daar denk ik helemaal niet over na; ik vraag mij af wat voor vibrato ik wil horen op de frase en dan maak ik dat.’ 

Kortom; zij redeneert vanuit het muzikale, niet vanuit het technische. Vaak is dit voor ons, degenen die geen makkelijk natuurlijk vibrato hebben, heel lastig. Maar we mogen nooit stoppen om het vanuit de muzikale kant te benaderen. Vraag jezelf volgende keer eens af je wel een idee hebt over hoe je wilt klinken

Vuistregel is; knijp nooit. Niet in je arm. Niet in je duim, niet in je ellenboog hoek.

Om niet te knijpen wil je ietsje pietsje gaan hangen in je snaar. Als een windsurfer die iets naar achteren hangt in zijn zeil. Daarmee trek je je duim los; de knijpende duim is vaak een boosdoener. Tijdens vibrato hoeft je duim ook niet per sé de hals te raken.

Je kunt alleen gaan hangen in je snaar indien je borst je cello naar voren duwt, als een ridder. Zorg daarom voor een fiere actieve zit.

Daarnaast was een andere vuistregel van mijn leraar Ran Varon; strijk goed, strijk een toon met kern. Heb je geen kern, is er geen geluid, hoef je niet te vibreren.

Daarom gaan we dadelijk op onze strijkstok letten. Deze gaat ‘vragen’ richting de kam, niet wegrennen richting de toets.

Wanneer we een goede toon hebben en iets hangend proberen te vibreren, mag je gaan proberen waar je je niet klinkende vingers laat. Je mag bij vibrato indien daar tijd voor is, denk langere noten, met je andere vingers de lucht in gaan of langs je hals als dat maakt dat vibrato top klinkt.

Pas als dit alles naar je zin is –gefeliciteerd!– komt de laatste stap en dat is een hoofdstuk apart. Doorlopend vibrato.

Daar ga ik in deze video niet meer op in.

Bij doorlopend vibrato stopt je hand niet met vibreren tussen de noten.  Denk een frase als de opening van De Zwaan, waarbij je enkele naast elkaar gelegen noten/vingers speelt waarbij je tussen die noten niet wilt stoppen met vibreren.

Kunst is dan om het optillen van je vinger of het neer laten komen van je vinger, wat gelijk staat aan het de opwaartse schudbeweging van je hand en de neerwaartse schudbeweging, precies te laten aansluiten bij de timing van je volgende noot.

Plan een bespreek-je-vibrato-celloles met mij of mijn collega’s. Het kan gewoon een eenmalige oftewel losse les zijn! 

Hartelijke groet,

Scarlett

Scarlett

info@celloverkoop.nl | 06 - 1818 9005

Wellicht ook interessant voor je: